زردی نوزاد یک بیماری شایع در بدو تولد نوزادان است که طی آن پوست و حتی سفیدی چشم نوزاد رو به زردی رفته و علت آن افزایش مقدار بیلی روبین (یک پیگمان زرد رنگ) در خون نوزاد است. و اغلب پس از یک دوره درمانی کوتاه مدت اصلاح می شود. زردی، ایکتر یا هایپر بیلی روبینمی نام‌های علمی این عارضه هستند. اغلب موارد بیلی روبن خون به راحتی توسط کبد دفع میشود ولی گاهی اوقات که کبد به مرحله بلوغ کامل نرسیده باشد، دفع بیلی روبین مشکل شده و میزان آن در بدن زیاد می شود. برای درمان زردی نوزاد باید از دستگاه زردی نوزاد استفاده کرد.
در مواردی که بیماری حاد نیست حتی ممکن است پزشک درمانگر شیردهی مکرر را برای درمان نوزاد پیشنهاد دهد. البته باید توجه کنید که طی دوره درمان نوزاد فقط باید از شیر مادر تغذیه کند و مواد دیگر مثل آب و یا اب قند هم نباید به نوزاد خورانده شود. اما اگر آثار بیماری جدی بود باید از دستگاه استفاده کرد. حتی در این شرایط هم اغلب درمانگران مراجعه به بیمارستان را توصیه نمی کنند.
تنها در زمانی که مقدار بیلی روبین در خون نوزاد زیاد باید و از روز اول تولد میزان زردی زیاد باشد و یا پس از گذشت دو هفته از درمان همچنان علائم بهبودی دیده نشود، توصیه می شود که نوزاد را به بیمارستان ببرید.
توجه داشته باشید که مراجعه به بیمارستان و یا درمان خانگی را فقط پزشک درمانگر باید تعیین کند و ما فقط نظر عمومی پزشکان را گفتیم.
در ادامه به نکات و استاندارد های مهم دستگاه فتوتراپی اشاره می کنیم:
- لامپ دستگاه نباید بیش از ۲۰ هزار ساعت کار کرده باشد و برای این منظور دستگاه تایمر دارد.
- بطور متوسط فاصله نوزاد و لامپ بین ۲۵ تا ۵۵ سانتی متر است.چنانچه فاصله بیش از ۵۵ باشد ممکن است خاصیت درمان کم شود و اگر هم فاصله کمتر از ۵۵ باشد ممکن است پوست نوزاد بسوزد.
- چنانچه دستگاه دارای محفظه نگهداری باشد، باید تهویه مناسبی هم برای آن تعبیه شده باشد.
- دستگاه زردی نوزاد را زیر نور آفتاب و یا نزدیک وسایل گرمایش و سرمایش نگهداری نکنیم.
- دمای اتاقی که دستگاه زردی نوزاد در آن است باید بین ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتی گراد باشد.
- لامپ دستگاه همیشه باید تمیز و عاری از گرد و غبار باشد.
- معمولا با هر ۲ ساعت کار دستگاه، ۱ ساعت دستگاه را خاموش می کنند تا در این مدت نیازهای نوزاد مثل شیردهی و یا تعویض پوشک انجام شود.
نحوه استفاده از دستگاه زردی نوزاد (دستگاه فتوتراپی)
استفاده از دستگاه زردی نوزاد در منزل بسیار ساده است. پس از باز کردن پایه ها و اتصال دستگاه به برق، دکمه پاور را میزنید تا دستگاه روشن شود. این دستگاه یک دکمه استارت داره و یک تنظیم کننده زمان. که احتمالا در واحد های ۱۰ دقیقه ای قابل تنظیم است. مثلا اگر دستگاه را روی ۶ قرار دهید، به مدت ۶۰ دقیقه روشن بماند.
نکته ای که باید حین استفاده از دستگاه در نظر بگیرید این است که زیر نوزاد حتما یک تشک باریک و نرم قرار دهید و در بازه های ۱-۲ ساعته نوزاد را از زیر دستگاه برای مدت نیم ساعت تا ۱ ساعت خارج کنید. و در صورت تکرار فتوتراپی، نوزاد را در زاویه ای دیگر قرار دهید تا همه بدن نوزاد زیر نور رفته و از طرفی بدن نوزاد اذیت نشود.
عبارت wt روی دستگاه فتوتراپی به معنی work time است. و واحد آن بر اساس ساعت است. یعنی اگر دستگاه عدد ۱۲ را نشان داد، به معنی این است که دستگاه ۱۲ ساعت کار کرده است.
تغذیه نوزاد در هنگام فتوتراپی
شیر دادن به نوزاد در دفع بیلی روبین بسیار موثر است. از طرفی آب بدن نوزادی که زیر نور دستگاه است، به شدت در حال کاهش است. بنابراین خیلی مهم است که حتما به نوزاد شیر داده شود.
دستگاه زردی نوزاد به ۲ روش میتواند بیلی روبین خون را متعادل کند:
- نور آبی دستگاه (که با نور مهتابی و یا لامپ فلوروسنت متفاوت است) طول موج خاصی ایجاد میکند که باعث می شود بیلی روبین به دو ماده شیمیایی دیگر ۱- لومی روبین و ۲- فتو بیلی روبین تبدیل شده و در نتیجه راحت تر توسط کبد نوزاد تجزیه می شود و در نهایت دفع می شود.
- دستگاه با اضافه کردن اکسیژن بیشتر به بیلی روبین خون، باعث اکسیداسیون بیلی روبین شده و با ترکیب آن در آب زیاد به راحتی توسط ادرار یا مدفوع از بدن نوزاد خارج می شود.
انواع دستگاه فتوتراپی و نحوه عملکرد هر کدام
بهترین دستگاه زردی نوزاد
فتوتراپی معمولی
در این مدل که متداول ترین حالت است تمام بدن کودک بجز چشم ها و دستگاه تناسلی زیر نور آبی فیلتر شده دستگاه قرار می گیرند تا بهبود یابند.
فتوتراپی فیبروپتیک
که طی آن کودک را روی یک پتوی خاص با کابل های فیبروپتیک قرار می دهند تا پشت کودک توسط نور این کابل ها بهبود یابد.
نکات افزایش سرعت بهبودی توسط دستگاه زردی نوزاد
دوز فتوتراپی
میزان فتوتراپی معمولا نسبت مستقیمی با فاصله نوزاد از نور دستگاه (۲۵-۵۵ سانت)، شدت نور، طول موج نور، میزان سطح بدن که در معرض نور قرار می گیرد دارد.
نور آبی
عامل کلیدی در درمان زردی نوزاد است که موجب تجزیه و دفع راحت تر بیلی روبین می شود.
لامپ دستگاه فتوتراپی
اگر در دستگاه از لامپ فلوروسنت استفاده شود تاثیر بیشتری نسبت به لامپ های LED دارد. لامپ های فلوروسنت طول عمر ۲هزار ساعت و لامپ های LED طول عمر ۲۰ هزار ساعتی دارند.
نوزاد چند ساعت باید در دستگاه زردی بماند
مدت زمان استفاده از دستگاه فتوتراپی برای درمان زردی نوزاد
معمولا دوره درمان طی دو روز به اتمام می رسد. که هر روز باید ۱۰-۱۲ ساعت نوزاد زیر دستگاه باشد. توصیه می شود نوزاد را در دوره های ۱-۲ ساعته زیر دستگاه قرار دهید و پس از هر دوره برای مدت نیم ساعت الی ۱ ساعت استراحت بدهید.
سرعت مشاهده تغییرات استفاده از دستگاه زردی
بعد از چند ساعت از فتوتراپی، نوزاد ممکن است تغییراتی را تجربه کند. این تغییرات شامل سفید شدن پوست و صورت، زرد شدن مدفوع، و افزایش اشتها و سرحالی میشود. این تغییرات معمولاً در ۵-۶ ساعت اول یا حتی زودتر رخ می‌دهند. فتوتراپی باعث تجزیه بیلی‌روبین در خون نوزاد میشود، که به سفید شدن پوست و صورت و تغییر رنگ مدفوع از زرد به سبز تیره یا سیاهی شباهت دارد. همچنین، این فرایند ممکن است باعث افزایش اشتها و سرحالی نوزاد شود.
عوارض استفاده از دستگاه زردی نوزاد
فتوتراپی عموماً بدون عوارض خاصی است و به نوزاد آسیب نمی‌رساند. اما ممکن است عوارض جانبی کوچکی از جمله افزایش درجه حرارت بدن، کم‌آب‌شدن، تغییر رنگ پوست، اسهال، دفع ادراری کلسیم، جوش‌های ریز، تغییر ریتم شبانه‌روزی، کمبود ویتامین ب ۲، و آسیب به چشم‌ها رخ دهد. این عوارض معمولاً موقتی هستند و با رعایت نکات استفاده قابل کنترل هستند.
مقایسه فتوتراپی در بیمارستان با منزل و مدت زمان آنها
اگر پزشک درمان در منزل یا بیمارستان را برای شما آزاد گذاشته، بهتر است که درمان را خودتان در منزل انجام دهید. هزینه اجاره دستگاه زردی نوزاد به مراتب از هزینه های بیمارستانی پایین تر بوده و مهم تر از آن خطر ابتلا به بیماری های بیمارستانی برای نوزاد و مادر کاسته می شود.
البته اگر میزان بیلی روبین نوزاد با سرعت رو به افزایش باشد، پزشک معالج قطعا درمان بیمارستانی را تجویز می کند. چرا که دستگاه های بیمارستانی قوی تر بوده و با شدت بیشتری روند رشد تولید بیلی روبین را کنترل می کنند. ولی در موارد معمولی پیشنهاد می شود حتما در منزل درمان را انجام دهید.
قیمت کرایه دستگاه زردی نوزاد
هزینه اجاره دستگاه زردی نوزاد با توجه به نیاز شما و دستگاهی که احتیاج دارید متفاوت است. میتوانید برای این منظور به مشاروین ما تماس بگیرید:
سخن پایانی
دستگاه‌های درمان زردی نوزاد به‌عنوان روش‌های نور درمانی بهترین راهکار جهت بهبودی سریع‌تر زردی نوزادان محسوب می‌شوند. این دستگاه‌ها با کاهش بیلی‌روبین در خون نوزاد و تبدیل آن به عناصر جزئی‌تر، از طریق ادرار و مدفوع نوزاد، به بهبودی کمک می‌کنند. استفاده از دستگاه‌های فتوتراپی معمولاً با اثرات منفی کمی همراه است و بهترین و منطقی‌ترین روش درمان زردی نوزادان محسوب میشود.
سوالات متداول
آیا استفاده از دستگاه فتوتراپی در منزل برای همه نوزادان دارای عارضه زردی خوب است؟
فقط با تجویز پزشک امکان استفاده از دستگاه فتوتراپی در منزل وجود دارد. و پزشک هم بر اساس میزان شدت این زردی توصیه میکند که نوزاد فقط با شیر مادر درمان شود، یا در منزل ویا در بیمارستان درمان شود.
آیا نور خورشید و شیر مادر در درمان زردی نوزاد موثر اند؟
نور خورشید میتواند موثر باشد اما باید توجه داشت که باعث آفتاب سوختگی و افزایش دمای بدن نوزاد می شود. شیر مادر هم به شدت روی درمان زردی موثر است و کمک خوبی برای رفع بیلی روبین می باشد.
مدت زمان فتوتراپی خانگی به چه عواملی بستگی دارد؟
وضعیت دفع ادرار و مدفوع، نوع دستگاه فتوتراپی، شدت زردی، وزن
آیا زردی نوزاد را در منزل میتوان درمان کرد؟
در صورت اجازه پزشک میتوان. حتی از بیمارستان هم بهتر است. چراکه حضور مادر و کودک حساس در بیمارستان ممکن است ان ها را به بیماری های بیمارستانی مبتلا کند.